Czym jest interpretacja dziedzictwa?
Interpretacja dziedzictwa jest takim podejściem do przewodnictwa, które wykracza poza zwykłe przedstawianie faktów i zjawisk, a pyta o cel takiego działania i jest to pytanie kluczowe. Skierowana jest głównie do dorosłego odbiorcy.
Jego początki sięgają połowy XIX stulecia, kiedy zaczęto dostrzegać znaczenie otaczającego świata jako dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. W 1872 roku w Stanach Zjednoczonych powołano do życia pierwszy na świecie park narodowy, który od samego początku był chroniony, najpierw przez wojsko, a następnie przez powołaną do tego celu organizację National Park Service, która funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Już dla ówczesnych zarządców tego miejsca ważne było, aby to dziedzictwo przyrodnicze prezentować jak najszerzej społeczeństwu. U podłoża tego konceptu leżało przekonanie, które prawie wiek później Baba Dioum sformułował celnie w następujący sposób: "Będziemy chronić tylko to, co kochamy; będziemy kochać tylko to, co rozumiemy; będziemy rozumieć tylko to, czego doświadczamy". Czyż nie jest to stwierdzenie aktualne zwłaszcza dzisiaj? To właśnie wówczas uświadomiono sobie, że to nie przekazanie wiedzy, ale osobiste doświadczenie odbiorców ma wpływ na to, czy docenią oni dziedzictwo, z jakim się spotykają. Tak narodziła się interpretacja, która do dziś dnia obok edukacji przyrodniczej stanowi podstawę działalności przewodnickiej w amerykańskich parkach narodowych i innych miejscach dziedzictwa zarówno przyrodniczego jak i kulturowego.
Rola przewodników jest zatem znacznie większa i nie może ograniczać się wyłącznie do prezentacji obiektów dziedzictwa. Freeman Tilden, uważany za ojca interpretacji dziedzictwa mówił, że "buduje ona pomost pomiędzy obiektem dziedzictwa a sercami i umysłami odbiorców pomagając im odpowiedzieć na pytanie „dlaczego ja również powinienem się o to troszczyć?”. To szersze spojrzenie na rolę przewodnika i edukatora podkreśla ich rolę, ale również odpowiedzialność za przybliżanie społeczeństwu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz kształtowanie postawy szacunku wobec niego.
Metoda interpretacji dziedzictwa daje do tego konkretne narzędzia, ale podstawą jej stosowania jest posiadanie przez interpretatora solidnej wiedzy w danym zakresie. Nie jest zatem konkurencją dla stosowanych do tej pory metod, ale raczej uzupełnieniem i narzędziem wspierającym osiągnięcie zamierzonych celów. Poprzez inspirowanie odbiorców do dokonywania własnych odkryć i przemyśleń tworzy się związek między każdym z nich a obiektem. Dzięki temu nabiera on znaczenia, staje się ważny, a czy nie to właśnie jest celem obcowania z obiektami dziedzictwa? Za każdym z nich kryje się jakaś historia, a to właśnie interpretator potrafi ułatwić jej odkrycie i dotarcie do osobistego znaczenia każdemu odbiorcy. Stąd już tylko krok do postawy szacunku wobec niego.
Certyfikowany kurs „przewodnik – interpretator” (CIG Certified Interpretive Guide)
Ten 40-godzinny praktyczny kurs dostarcza wszechstronnych narzędzi, dzięki którym każdy obiekt dziedzictwa można zamienić w doświadczenie, a biernych odbiorców w aktywnych uczestników. Uczestnicy kursu uczą się jak ubierać ważne przesłania w słowa, aby zaangażować odwiedzających i wzbudzić w nich refleksje. Kurs oferuje uczestnikom szereg ambitnych ćwiczeń, budując ich pewność siebie i kreatywność do tego, aby opracowywać i prowadzić profesjonalne dialogi i spacery interpretacyjne. Opracowane przez Interpret Europe standardy zapewniają budowanie innowacyjnych dróg interakcji z odbiorcami, a także czynią z przewodników efektywnych facylitatorów zdolnych zapewnić uczestnikom satysfakcję z kontaktu z dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym.
Aby uzyskać europejski certyfikat przewodnika – interpretatora (CIG Certified Interpretive Guide), uczestnicy kursu muszą wziąć w nim aktywny udział oraz wykonać wszystkie zadania przewidziane w procesie certyfikacji. Sam proces certyfikacji składa się z testu pisemnego, opracowania ścieżki interpretacyjnej, przeprowadzenia samodzielnego dialogu interpretacyjnego oraz dokonania jego ewaluacji zgodnie z metodyką.
Kilka opinii o kursie CIG
- „Jedno z najlepszych szkoleń jakie odbyłam” – z anonimowej ankiety
- „Zdecydowanie więcej takich szkoleń! Czekamy na ciąg dalszy” – z anonimowej ankiety
- „To niezwykły czas spędzony na intensywnej pracy i umiejętności prowadzenia dialogu interpretacyjnego. Świetnie przygotowane i prowadzone warsztaty. Wielkie dzięki dla Ali i Magdy – pokazałyście nam czym naprawdę jest interpretacja dziedzictwa. Myślę, że ziarno zostało zasiane i będziemy z tego korzystać w naszych cudownych parkach narodowych” – Grażyna Trybała
- „Najlepsze szkolenie na jakim byłam i niesamowicie inspirujące” – Anna Maria Satkiewicz
- „Po pierwszym zderzeniu z interpretacją pomyślałem sobie jedno – to się nie uda, może to pięknie wygląda, ale sam nie będę w stanie opowiadać w ten sposób. Jakie było moje zaskoczenie ostatniego dnia, kiedy z podziwem słuchałem perfekcyjnie przygotowanych dialogów kolegów i koleżanek. Później nadeszła moja kolej i… udało się! Nieugięte trenerki wydobyły z nas to, czego sami się nie spodziewaliśmy. Interpretacje można poczuć pod skórą, a prawdziwą wartością nie jest to, co chcesz powiedzieć ludziom, ale to, co możesz od nich usłyszeć.” – Marek Tokarzewski, Blog Okiem Parkowca (https://okiemparkowca.blogspot.com/)